Жагьилтуран мяърипат лахьхьин дувара!

15 Май 2017
708

МухIаммад Идавсил (саллаллагьу аьлайгьи ва саллам) хIадисирттава жунма кIулли гьарца инсаннал цала оьрчIахлу ва кулпатрахлу Аллагьнал хьхьичI жаваб дуллалишиву. ХIакьинусса жагьилтуралгу ялувгу буссар жаваблувмий. Гьарцаннал хIарачат бувай цала оьрчIру хъуни буван цащара шайсса гьарзад ххуймур дуллай. Амма пикри буван аьркинни, жунма кIуллив миннан яла хъинмур ци дуссарив?

Исламрал динналувун буххайссар инсаннал оьрмулул гьарца чул, хаснува оьрчIру тарбия баву. Жулва жагьилтал хъанахъиссар жяматрал аслу: жагьилтал цукунсса бурив, мукунсса бикIантIиссар жяматгу. «Жагьилтал» увкуну жям буварчагу, ми жула гьарцаннал оьрчIру ва душрури. ХIакьину школалийсса учительтурая, ВУЗирттаву дарсру дихьлахьиминная, телевидениялувух, ва цаймигу кIанттурдай жунма баллан бикIай жагьилтал уку-тукунсса бур тIисса шикаятру, аьрзарду. Амма нитти-буттахь цIуххирча, миннал учинссар: «Ттулми оьрчIру аьй-ттангъа дакъасса, диялдакъашивурттая марцIссар», - куну. Жула гьарцаннал оьрчIру мукун камилсса бухьурча, аьрзарду буллалими щилли?

Исламрал лахьхьин буллай бур оьрчIру Аллагьнаятусса аманат кунма кьамул буван. Му аманат жуйнма тапшур бувссар тIайласса тарбия дуллуну, Заннайн мютIийну бикIан лахьхьин буван. ОьрчIан динналул аслурду, багьу-бизу, адаб-хIурмат лахьхьин къабувну, цанма ччимур буллай кьабитарча, Аллагь рязину къаикIантIиссар Цала аманат ишла буллалисса куццуя.

Ца-цавайннал учай: «Ттул буттал ппу аьлимчуя», «Ттул ниттил нину кIилла-шамилла хIажлив лавгссар» ва м.ц., амма цивппа бакъассар чак буллай, къакIулссар динналул гьанурдувагу. Жула мукун пахрулунсса, эбрат ласунсса буттахъул бивкIшиву жула талихI бур, амма цамур чулуха, миннал ххуллийх нанимий жула жагьилтураву чансса бур. Дагъусттаннайсса Исламррал университетирттаву бур дуклай азарахъул студентътал, так миннавух лакрал жагьилтал кьуя инсанвагу бакъар. Жун, Муфтиятрал зузалтран ва имамтуран биял хъанай бакъар лакрал миллатраву динналул даву дачин дуллансса жагьилтал. Перестройка къуртал хьуну 27 шин ларгунни, амма жула щархъаву уттигу бур кьункьулли дирхьуну лавкьусса мизитру. Му ишираву так Муфтиятрал ва имамтурал бакъасса, щалагу жяматрал бияла буссар. Имамтурал даву – динналул элму-кIулшилул даража ва мунил кьимат халкьуннан баян бавури.

Жула оьрчIру мадрасардаву ва исламрал ВУЗирттаву дуклан гьан къабарча, гьунтти мизитирттаву имамшиву дуллансса, жунна тIайласса дин лахьхьин дувансса, ивкIума уччинсса, магьар бишинсса, кьулгьу-мавлуд дувансса имамтал ча буккантIиссар. Миллат укунсса тагьарданийн багьаврил аьй жуйра дуссар, цанчирча, жува буру цаягу оьрчI дин лахьхьин, Исламрал элму дуккин гьан къабувну, мунин кIанай чIярусса арцугу дуллуну дуклан бакьлай, экзаменнугу машан ласлай. Махъва-махъгу му куццуй институтругу бувккуну оьрчIру цала лавхьхьусса пишалухун даркьусса даву лякъин къавхьуну личIай. На акъара светский институтру къааьркинссар тIий, миннуятугу хъунмасса мюнпат буссар. Амма цIанасса тагьарданух буругарча, жунма чара бакъа гьарца тухумрава, шярава ца-ца жагьил гьан уван аьркинни Исламрал ВУЗравун, цIанасса чIумал мивугу бюхълай бур светский элму лахьхьин.

Бюхъай цIуххин, щичIанни динналул элму лахьхьин гьан бувантIисса, циняв цаламур тIайлассар тIий бурхха, куну. Му суалланун жаваб укунссар: жула республикалий 25-ра шинал мутталий зий буссар Дагъусттаннал Мусульманнал Динналул Идара – Муфтият. Ва Идаралул дачин дурсса дин тIайласса душиву тасттикь буллай ва дуллалисса даврин лавайсса кьимат бишлай бур Аьрасатнал ва щалагу дунияллул аьлимтурал.

Зула оьрчIру дин-чак лахьхьин ччай бухьурча, миннахун бахмачиларди, чIарав бацIияра, муниву зун Аллагьнаяту барачат лякъинтIиссар. Му бакъассагу, ххуйну буругияра зула оьрчIру элму-кIулшиву щияту ласлай бурив, ми щил хъирив най бурив. Миннан гъира бухьурча интернетрава лахьхьин, буххичаslamdag.ru,slam.ru сайтирдавун. Луттирду ккалан ччай бухьурча, Муфтиятрал хъинчулий ккаккан бувми буккича. Мукунма, тIайласса динналия бусласисса передачарду дикIайсса телеканал ННТ-лий ва «Ватан» тIисса радиолувух. Шикку так ххал дурсса, щак бакъа ласун бучIисса элму дуссар. ОьрчIру бухьурча Муфтиятрал аьлимтуращал рязи бакъа, имамтурай аьйрду дуллай, нитти-буттан чара бакъа хъирив буккан аьркинссар вай иширттал:

1. Зула оьрчIан дин лахьхьин дуллай цу урив кIул буван;

2. ОьрчIру цумий аьлимтурал ххуллийх най бурив ххал буван;

3. Мизитрал имамнал ягу Муфтиятрал зузалтрал оьрчIащал ихтилат буван бан;

Вай давурттугу махъун дичлан къабучIиссар, цанчирча, цIана чIявусса жагьилтал аьркин бакъасса иширттавух хIала бухлай бур. Аллагьнал цIимилийну, жула Муфтиятрайсса аьлимтал тIайласса ххуллу бувгьуну най бур, мунихлугу Заннайн щукру буван аьркинссар. Щукругу хъанахъиссар миннал ккаккан буллалисса ххуллийх бачаву.

Ца-цавай жула инсантурал динналул иширттавугу цалчинмур кIанттай бивхьуну бур миллат. Имам ягу аьлимчу цамур миллатрал инсан ухьурча, мунаяту элму ласун ччай бакъар. Му къатIайлассар. Ттуршра шинал хьхьичI Дагъусттаннай ялапар хъанай ивкIссар Ухссавнил Ккавкказнал цалчинма муфтий - НицIавкIратусса шайх Сайфуллагь-кьади Башларов. Му ивкIссар хъинну лавайсса даражалул аьлимчу. Га заманнай Сайфуллагь-кьадинаяр лахъсса рувхIанийсса даража бусса цучIав акъассия тIар. Ганан камилну кIулну диркIссар цинярда динналул элмурду, медицина ва ацIуннияр ххисса миллатирттал мазру. Сайфуллагь-кьади ивкIссар шанна тIарикьатрал устаз – Накьшубанди, Щазали ва Кьадари. Щала Ккавкказрай ва мунияргу гихунмай махъ нанисса шайхну ивкIссар. Сайфуллагь-кьадинал яла язима мурид ивкIун ур яруссаннал КахIиб тIисса шяраватусса ХIасан-афанди. ХIасан-афанди цува шайхнал даражалийн ивсса аьлимчу унугу, Сайфуллагь-кьадиная вирд лавсун, ганал мурид хьуну ур. БивкIу гъан хъанахъисса кIул шайхту, Сайфуллагь-кьадинал цала маъзунну (цала хъиривма шайхну) ивтссар ХIасан-афанди. ХIакьинугу Ялувмур Къазанищлив буссар Сайфуллагь-кьадинал зиярат. Миккун гьарца кьини бучIай щала Дагъусттаннаятусса, хаснува зунттавусса яруссаннал щархъавасса халкь. Сайфуллагь-кьади лаккучу ивкIхьурчагу, миллатрах къабурувгун занай бур инсантал мунал зияратрайн. Цува Сайфуллагь-кьадинаятугу жунма чIявумур кIул хьунни яруссанная, миннал щархъаву мунал сурат дакъасса къаттагума лякъин захIматри. Амма жува мунал кьадру буллай бакъару. ЧIявумий ярусса бусса Исламрал Университетравун оьрчIру гьан буван хъинавав, къахъинавав тIий пикрирду буллай бунува, чIунгу, оьрмугу лавгун, дин лахьхьин ччисса жула оьрчIангу гьарзад интернетрава кIул хъанай бур. Интернетравугу чIявучин тIайла бакъамур хьуна бакьлай бур.

Аллагьнал жунма тIайламур тIайламурну, щялмахъмур щялмахъмурну чIалачIи бувну, тIайламунил ххуллу бугьан тавфикь булуннав! Амин.

ХIасан МухIаммадов,

ЦIуссалакрал шяраваллил имам

Самые интересные статьи «ИсламДага» читайте на нашем канале в Telegram.