Адамлар не деп айтар?..

21 Май 2017
1163

Биз, бусурманлар, беш керен намаз этебиз, жума намазны да къутгъармайбыз, муъмин адамлар гьисапда Ислам динни гьакъындагъы масъалагъа байлавлу лакъыр юрютме болабыз… Тек тамаша иш – бизин яшавубузда яхшылыкъ – той деген агьвалатгъа байлавлу бизге не болуп къала?!

Бары да затны ёрукълу кюйде, Пайхаммарны сюннетлерине гёре, динибиз гёрсетеген кюйде этегенни орнуна биз, оьзюбюзге гьарам гьисапланагъан кёп затланы этип, иш гёребиз. Шолай неге этебиз? Имамланы ваъзаларындан, алимлени авузларындан эшитмейбизми, яшавну къадагъа этилеген затлардан башламакъ, берекетден магьрюм къалагъаныбызны билмейбизми дагъы? Пайхаммарны : «Лап берекетли той лап аз харж булан этилеген той», – деген сёзлерин эшитмегенбизми дагъы? Тойларда аз адам ичеми дагъы? Пайхаммарны , эсиртеген ички ичген адамны не парзы, не де сюннети къабул этилмейгенни унутгъанбызма дагъы? «Жагьиллени насиби учун» ичип, оьзлени башына нечик балагьланы къопдурагъанны биз англамайбызны экен? Гьадисде чи булай айтыла: «Ким гюнагь ишлеге гьатта сёзню яртысы булан кёмек эте буса да шо гюнагь ишни ортакъчы гьисаплана». Йырлар, эр-къатынла къошулушуву, бийивлер, тойну вакътисинде борч намазлары къылынмай къалыву, ябушувлар, гьатта бир-бирде оланы ахыры къайгъылы битегени – булар тойланы вакътисинде болагъан затланы барысы да тюгюлю де англашыла. Тойланы вакътисинде болагъан исрапчылыкъны ва гёземелик ишлени айтмагъанда, этилген савгъатланы къуванчлыкъ булан малим этив, чемоданлар, видеолагъа чыгъарылып, соцсетлерде гезей.

Шо насипми дагъы? Уьйленивню масъаласы, тойланы юрюлеген кюю гьалны шонча да четимлешдирген чи, тойланы маънасыз гьалгъа чыгъаргъан, гьатта адамлар несиягъа акъча алагъан ва борчгъа гиреген болгъан. Не муратлар учундур? Оьзгелерден осал болуп гёрюнмес учунму? Адамлар не деп айтар демек учунму?

«Адамлар не деп айтар?» Кюйге къарагъанда, бары да къайгъыланы башы шо болуп чыгъа.

Аявлу къардашлар ва къызардашлар, биз эки яндагъыланы пикруларына тергев береген болмайыкъ учун, бизин муъмин ата-бабаларыбыздан ва алимлерибизден къалгъан къыйыматлы насигьатлар берме къаст этейик.

Аслу правилону эсде сакълагъыз: адамлар даим де илинме зат табажакъ, ва шону арагъа салажакъ. Шунда къартны, уланъяшы ва эшекни гьакъындагъы къысгъа хабарны эсге алса, ери болур. Бир гезик акъсакъал эшекге баласыны баласын миндирип бара болгъан. Шо гьалны гёрюп, адамлар яшны айыплама башлай: уллу адамны яяв къоюп, яш эшекге минме нечик бола? Шо заман къарт оьзю минип, яш эшекни яннавуру булан юрюй, бу гезик адамлар: «Не намуссуз тамазадыр, яшны ойламай, яяв юрюме борчлу эте», – деп пушурханалар. Шо заман тамаза, яшны къолуна да алып, экиси де эшекге минип юрюй, адамлар янгыдан оланы айыплай, сайки олар вагьши адамлар, амалсыз эшекни къыйнайлар. Таназа да, яш да эшекден тюшюп, яяв юрюме башлагъанда, адамлар олагъа кюлеме башлагъан: «Уьстюне минмей бусагъыз, сизге эшек негер тарыкъдыр?» – дейлер. Бу хабарны маънасы англашыла.

Бир гезик Муса пайхаммар шулай тилек булан Аллагьгъа багъа: «Гьей Аллагь ярай буса, адамлар мени гьакъымда сёйлемейген кюйню эт!» Къудратны Еси огъар: «Гьейлер! Мен Оьзюм учун да шолай этмегенмен, сагъа шолай нечик этме боламан?» – деп жавап берген. Адамлар гьатта Къудратны Есини гьакъында да, олай да пайхаммарланы, Ол сюегенлени гьакъында да къулакъгъа гирмейген затланы айтгъан ва айта. Бизге де: аявлу дин къардашлар ва къызардашлар, шо къысматдан къутулув ёкъ. Аллагьны пурманы болгъан сонг, адамланы пикрулары бизин талчыкъдырма тюшмей: шо тюз буса – биз этебиз, къадагъа буса – этмей къоябыз.

Юнус ибн Абдул Аля тапшургъан кюйде, имам Шафии огъар булай айтгъан: «Гьей Абу Муса! Адамланы разилиги артындан етишме болмайгъан дазу. Шо гьакъда мен сагъа насигьат этип айтаман. Сен адамлардан ва оланы тиллеринден яшынмассан. Къара, сени учун не зат яхшыдыр ва пайдалыдыр, шоланы эт, адамлагъа тергев берме».

Къударатны Еси булай айта: «Гьей, Адамны баласы! Сен адамлардан къоркъасан ва олардан уяласан, тек сен Менден ва Мени малайиклеримден уялмайсан, ва сен Магъа тынглавсуз боласан ва Магъа таби болувну къоясан».

Гьатамуль Асами булай айтгъан: «Мен адамлардан беш затны талап этген эдим ва оларда шоланы тапмадым: 1. Мен олагъа Къудратны Есине ирия болгъанны ва дюньялыкълардан тартылгъанны тиледим, тек олар шоланы этмеди. Мен олагъа: «Эгер сиз оьзюгюз сюймей бусагъыз, ирия болувда ва арта даражалы болмакъда магъа кёмек этигиз», – деп тиледим, олар шону этмеди. Мен олагъа: «Шолай буса, эгер мен Къудратны Есине таби болсам, магъа рази болугъуз», – дедим, олар шону этмеди. Мен олагъа: «Магъа четим этмегиз ва Аллагьгъа таби болувда пуршав болмагъыз», – дедим, шо заман олар магъа четим этме башлады. Мен олагъа: «Мени Къудратны Есине таби болмасгъа чакъырмагъыз ва мен сизин артыгъызгъа тюшмегеним саялы, мени булан давлашмагъыз», - дедим, олар шону да этмеди. Шо заман мен оланы къойдум ва, адамлагъа тергев бермейли, оьзюмню гьайымны этдим».

Биз булай заманда яшайбыз; яман затны этме негетибиз болса, бизге 40 кёмекчи табыла, не буса да бир яхшы затны этме негетибиз болса, шогъар къаршы турагъан 40 адам табыла. Нени эсде сакълама герекли аслу зат – шо оьзюбюзню ишлерибиз учун, бизге оьзюбюзню алдыбызда гьисап берме тюшегенлик, биз оьзлеге ярама сюегенлерден буса, бирев де кёмек этмежек.

Гьасан аль-Басри булай айтгъан: «Гьей Адамны баласы, сен янгыз оьлежексен, къабургъа янгыз гирежексиз, янгыз тирилежексен, янгыз гьисап бережексен…»

Адамланы пикруларыны да къарамайлы, Къудратны Еси бизге Оьзюню пурманларына гёре юрюме кёмек этсин! Амин.

Мугьамматрасул Гьимбатов

Самые интересные статьи «ИсламДага» читайте на нашем канале в Telegram.