Аллагьдин рягьматдикан умуд макадабтIан

16 Апрель 2018
1139

Пайгъамбарин заан суннатарикан саб Дугъу инсанариз Аллагьу Тааьла ккун апIуз улупивал ву. Аллагьди  чахьна вуйи рякъ саризра хъябкьнадар! Гунагькар, зина апIрур, арагъ убхърур, чIуру ляхнар апIрур – мурариз варидариз Аллагьу Тааьлайихьна вуйи раккнар ачухъди ву. Пайгъамбари гьеле чакан гунгьар ктучIвурдаршра, учв гунгьарихьан дюрхнайир вушра, гьарйигъан туба апIури гъахьну. Хъа гунагь апIувал, гъалатIар ктучIвувал инсандиз улупнайи хусуси ляхнар ву.

Пайгъамбарин гьядисдиъ дупна: «Адам пайгъамбарин вари веледарикан гъалатIар ктучIвуру, хъа дурарикан варитIан заан вуйидар туба апIрудар ву» (Тирмизи, Ибн Мажагь). ГъалатIар ктучIвувал инсандиз хас лишан ву. Гьарсар касдиъ чаз улупнайи инстинкт, шагьватI, хасият а. Ухьу жюрбежюр читинвалар, гунгьар гизаф айи дюн’яйиъ яшамиш шулахьа.  Амма му ляхнариз дилигди, ухьуз Аллагьу Тааьлайихьна вуйи рякъяр ачмишди ву, думутIанна гъайри, Аллагьу Тааьлайиз туба апIру гунагькрар ккунидар ву.  Пайгъамбари туба апIури ва асгьябариз кIури гъахьну: «Узу йигъан 70 ражари истигъфар урхурза», яни 70 ражари туба апIурза (Бухари).  Саб мажлисдиъ асгьябариз фици Пайгъамбари 100 ражари истигъфар гъурхнуш, гъябкъну. Дугъу гъапну: «Туба апIинай ва Аллагьу Тааьлайикан аьфв апIуб ккун апIинай, узу йигъан 100 ражари туба хураза» (Муслим). Инсанди чан ва Аллагьу Тааьлайин арайиъ айи аьлакьа аьгъю дапIну ккунду. Ва думу аьлакьа ижмиди уьбхюз чалишмиш духьну ккунду. Аллагьу Тааьлайи, ярхла духьнайи лукIарихьна, гизаф гунагь апIрударихьна илтIикIури, Пайгъамбарихьанмина дупна (мяна): «Йип, я Мугьяммад, исраф апIури (гунгьар апIури), жуваз зарар туву Йиз лукIариз: «Аллагьдин  рягьимлуваликан умуд макадабтIанай. Дугъриданна, Аллагьу Тааьлайи гунгьарин аьфв апIуру, Думу аьфв апIрур, Рягьимлур ву»» (сура Аз-Зумар, аят 53).

Му аятдиъ Аллагьу Тааьлайи гунгьар гъапIдариз теклиф апIура тубайихъна, Думу аьфв апIрур ву. Инсан гунагь апIури Аллагьу Тааьлайихьна багахь шулу. Хъа фици, кIури суал арайиз гъюру. Ухьу зиихъ гъапиганси, гунагь апIувал гьарсар касдик кайиб ву, думу, ухьуз ккундушра-ккундашра, ктубчIврубра ву. Хъа гьадму гунагьнан кьяляхъ кIваантIан туба апIру ксар Аллагьу Тааьлайиз ккунидар шулу. Хъа гьамус гунагь апIрудар Аллагьдихьна I багахь шулу кIури, ухьу гунгьариин духьну ккундар гьа. Дурар ухьуз ккундушра-ккундашра ухькан ктучIвура, хъа ухь’ин алиб гьарйигъан жвувкан ктучIву гъалатIарин, гунгьарин аьфв ккун апIуб ву.  «Магьа туба апIурза, амма хъанара гунгьар ктучIвура» кIури, инсанди фикир апIуб мумкин ву. Хъа му варитIан читин гьял шулу. Гьаз гъапиш, думу вахтна шейтIни инсандихъди тамшйир апIуру ва шлубкьан думу касдин Аллагьу Тааьлайин рягьматдикан умуд кдабтIуз чалишмиш шулу. Думу шейтIнин метлеб ву. Ухьу саб ляхнин гъаври духьну ккунду: фукьан гунгьар ктучIвишра, эгер ухьу туба апIуруш, Аллагьу Тааьла дурарин аьфв апIуз гьязурди ву.  Му инсандинна гунгьарин кчIихувалик мисал шула. Инсанди гунгьар апIуру ва хъанара дишлади туба апIуру. Гьамциб жюрейиинди чалишмиш шули инсанди гизафси туба апIуру ва Аллагьу Тааьлайи дугъан аьфвра апIуру, иншаАллагь.

Пайгъамбарин гьядисдиъ дупна: «ЛукIру гунагь дапIну, туба гъапIган, Аллагьу Тааьлайи кIуру: «Йиз лукIру чан Агъа айивал аьгъю гъапIу. Думу гунгьарин аьфв апIрур ва аьзаб туврур ву».

«Гунгьарин аьфв апIрур ва аьзаб туврур, Узу  Йиз лукIран гунгьарин аьфв гъапIза!» Хъасин лукIру кьюбпи ражари гунагь гъапIган ва туба гъапIган, Аллагьу Тааьлайи кIуру: «Йиз лукIру чан Агъа айивал аьгъю гъапIну. Гунгьарин аьфв апIрур, аьзаб туврур, Узу Йиз лукIран гунгьарин аьфв гъапIза». ЛукIру шубубпи ражари гунагь дапIну, туба гъапIган, Аллагьу Тааьлайи кIуру: «Йиз лукIраз чан Агъа айиб аьгъю гъабхьи. Гунгьарин аьфв апIрур ва аьзаб туврур, Узу Йиз лукIран гунгьарин аьфв гъапIза, хъасин дугъу чаз ккунибси апIри». Ва гьаму вахтна инсандин туба дапIну, Аллагьдихъ  хъугъувал хъанара артухъ шулу.  Му ляхникан ухьуз аьгъяди ккунду, гьаз гъапиш дидиъ ихь мюгьтаж’вал а. Инсанди чаз Аьфв апIру ва Аьзаб тувру Аллагь айиваликан аьгъяди ва кIваантIан хъугънади ккунду.

Магьа сабсана ухьуз мисал ва уьмрин дарс. Сар кас гьяйвниинди, чаз ипIрубра хьади рякъюъ учIвру. Саб гьарикк дуснайи вахтна, дугъ’ин нивкI алабхъуру. Думу нивкI’ан уягъ гъахьиган, гьяйван хьимдайи. Дугъу саб кьадар гъабгну ва, умуд кимдруган, сарун узу гьамушвахь кечмиш шул, кIури, хъанара гьадму гьариккна дуфну, дусру, ва гьаци дугъ’ин нивкI алабхъуру. НивкI’ан уягъ гъахьиган, дугъаз чан гьяйван рябкъюру ва дидин багахь ипIрубра, убхъуз шидра хьади шулу. Думу кас лап шад гъахьи ва разивалиан гьарай гъапIу: «Я йиз Аллагь, гьямд ибшри Увуз. Узу яв агъа вуза, Уву йиз лукI» (Муслим). Чан разивалиан дугъан ушвниан удучIвру гафариъ гьамциб гъалатI гъабхьну.  Аллагьу Тааьла туба апIру касдикан, гьаму чан гьяйван гъибихъу кастIан, хъанара артухъ разиди шулу. Аллагьдиз  туба апIрудар ккунидар ву.

Ав, саспи дюшюшариъ инсанди чаз себебар агури, чан гъалатIар кьабул апIурдар. Дици духьну ккундар. Жвувкан гъалатI ктубчIвган, думу кьабул дапIну, гьаму ляхин ктубчIвунзукан кIури, дупну ккунду.

Инсанди тмуну касдин терефназди гъалатI ктубчIвган, дугъкан аьфв ккун дапIну ккунду, хъа гунгьар ктучIвган, дупну ккунду: «Я йиз Аллагь , аьфв апIин, я йиз Аллагь . Узу Яв улихь туба апIураза ва Увухьна илтIикIураза». Инсанди чан гъалатIар кьабул апIуру, хъа Аллагьу Тааьлайиз дицдар лукIар ккунди шулу.

Эгер шлизкIа кIваантIан туба апIуз, ужуб рякъюз илтIикIуз ккундуш, ухьу дугъаз гьамци пидихьа: «Ижми ният апIин, тамамди жандак жибкI (гъусул) гъудгнин жикI, гъудган апIин ва гунгьарихьан, дурарин зарарнахьан гучI апIин. Дурарихьан ярхла хьуз ижми ният апIин. Пайгъамбари дупна: «Швумалвал - думу туба апIувал ву» (Ибн Мажагь).

Аллагьу Тааьлайи дупна: «Йип (я Мугьяммад!): «Эгер учвуз Аллагь  ккундуш, узухъди гъачай, думуган Аллагьди  учву ккун апIур ва ичв гунгьарин аьфв апIур, дугъриданна Аллагь  Аьфв апIрур ву»» (сура «Алю Имран», аят 31).

Гъит Аллагьу Тааьлайи ухьуз туба апIуз, гунгьарихъан швумалвал зигуз кюмек туври. Ухьуз аьгъяди ва аьгъдарди ктучIву гунгьарин Аллагьди  ухьуз аьфв апIри.

Ансар рамазанов

Самые интересные статьи «ИсламДага» читайте на нашем канале в Telegram.