Игьляс деген недир?

21 Май 2017
1047

Гьюрметли дин къардашларым ва къызардашларым! Этеген ибадатларыбызны, яхшы амалларыбызны таза юрек булан, Аллагьны разилигин алмакъ учун этмекни гьакъында айтмагъа сюемен бугюн, Аллагь буюрса. Аллагьу таала Къуръан аятларда бизге, этеген ибадатны таза кюйде этигиз, деп кёп керен буюра. Аллагь учун, Аллагьны разилигин алмакъ учун этилмеген ибадатны, яхшы амалны, о яхшы амал нечакъы уллу болса да, кёп болса да, Аллагь учун этилмесе, Аллагь ону къабул этмей. Къылынагъан намазлар, тутулагъан оразалар, гьажлар, закят-садагъалар ва башгъа тюрлю яхшы амаллар, янгыз Аллагьны разилиги учун этилмесе, Аллагь оланы бирисин де къабул этмей, Аллагь янындан бизге бир зувап да болмай. О саялы бизге гьар заман этеген яхшы амалларыбызны Аллагьны разилигин алмакъ учун этмеге герек. Пайхаммарыбыз булай айтгъан: «Гертиден де, гьар бир амал негетге гёредир ва гьар бир гишиге негетине гёре болажакъдыр…» (Бухари, Муслим). Бу гьадисден бизге кёп зат англашыла.

Дагъы да Пайхаммарыбыз булай айта: «Гертиден де, Аллагь бир амалны да къабул этмейдир, таза болмаса, Аллагьны разилиги учун этилмеген буса» (Абу Давуд). Бизин амалларыбызны бузагъан недир десегиз, кёбюсю гьалда гёземеликдир. Адамлар гёрсюн, макътасын деп этилеген амалдыр. Пайхаммарыбыз биз шолай этерден лап да бек къоркъагъан болгъан.

Пайхаммарыбыз : «Къыямат гюн болгъанда етти тюрлю адам Аршны салкъынлыгъында болажакъдыр, ондан къайры дагъы салкъынлыкъ да болмажакъ. Шо етти тюрлю адамланы бириси – Аллагь учун яшыртгъын садагъа этген гишидир, гьатта онг къолу булан этеген садагъаны сол къолу да гёрмейген кюйде», – деген (Бухари, Муслим). Яшыртгъын деген заманда, яшыртгъын тюгюл садагъаны Аллагь къабул этмей деген маъна тюгюл, ону маънасы, яшыртгъын садагъаны зувабы да, даражасы да кёпдюр, неге тюгюл де ону адамлар гёрмей, гёземеликден тазадыр. Шолай садагъаны Аллагь кёп де сюе.

Жабалны уланы Муаз деген асгьаба: «Гьей Аллагьны Элчиси , сен магъа васият эт», –деп тилеген болгъан. Пайхаммарыбыз бугъар: «Негетингни таза эт, аз амал да сагъа таманлыкъ этер», – деп жавап берген (Гьаким). Амаллар нечакъы кёп болса да, пайда ёкъ, эгер де таза негет булан, Аллагь учун болмаса. Амма нечакъы да аз болса да, тек таза, Аллагь учун болса, шо да бизге таманлыкъ болмакъ бар. О саялы бизге даим негетлерибизни тюзлей турмагъа герек бола. Негетибиз Аллагь учунму яда юрегибизде башгъа негетлер бармы деп тергеп турмагъа тюше. Гьатта юрегибизде бир яхшы амалны этмеге негетибиз болуп, шону этмеге бажармай къалсакъ да, Аллагьу таала онча да олай рагьмулудур, шону биз этген йимик зувап яза. Жабир деген асгьаба айта: «Биз бир керен Пайхаммарыбыз булан бир къазаватда эдик. Пайхаммарыбыз булай айтды: «Гертиден де, Мадинада бир адамлар къалды, сиз юрюген ерлерден олар юрюмеди, сиз гёрген къыйынлыкъланы да гёрмеди, тек олар сизин буландыр (юреклери булан), сизин булан оланы чыкъмагъанлыгъы аврув саялы ва олар сиз алгъан зувапны да алдылар»  (Муслим). Юреклеринде таза негет болгъан саялы, Аллагьу таала шолагъа шо зувапны язгъан, шо сыйлы къазаватда болмагъан буса да.

Али асгьаба булай айта болгъан: «Сиз этеген амал аз деп, ону гьайын этмегиз, Аллагь ону къабул этерми яда этмесми, шону гьайын этигиз». Булай деп Али асгьаба амал нечакъы уллу болса да, кёп болса да, Аллагь учун болмаса, Аллагь ону къабул этмейгенни билип айта болгъан. О саялы, этеген амал аз буса да, Аллагь учун этмеге къаст этигиз, деп айтгъан.

Бир гиши Пайхаммарыбызгъа гелип, булай сорагъан: «Иман недир гьей Аллагьны Элчиси »? Пайхаммарыбыз : «Игьляс», – деп айтгъан (Байгьакъи). Игьляс буса – юрекни тазалыгъыдыр, этеген гьар бир яхшы амалны Аллагьны разилиги учун этмекдир. Пайхаммарыбыз сорав берген гишиге шону айтгъан.

Пайхаммарыбызны дагъы да булай гьадиси бар: «Ахыр заман ювукъ геле туруп мени уьмметим уьч бёлюкге бёлюнер. Биринчиси этеген ибадатын, яхшы амалларын таза кюйде, Аллагь учун этер, экинчи бёлюк этеген ибадатын гёземелик учун этер, уьчюнчюсю буса этеген ибадатын адамланы малын ашамакъ учун этер. Къыямат гюн болгъан заманда Аллагьу таала биринчи тайпагъа сиз женнетге гиригиз деп буюражакъ, бирёв экевюне буса, сиз жагьаннемге гиригиз», –дежек (Табарани, Байгьакъи). Аллагь сакъласын артдагъы экевюнден болуп къалмагъа.

Аллагьу таала Къуръанда пакъырлагъа, етимлеге, кюю ёкълагъа кёмек этеген чомарт адамланы макътагъан. Булар да о пакъырлардан, етимлерден баракалла алмакъ учун тюгюл яда башгъа тюрлю себеблер учун тюгюл, бир Аллагьны разилиги учун эте этеген садагъаланы. Шулай адамланы Аллагь макътагъан.

Пайхаммарыбыз айтгъан: «Лап да бек мен сиз этерден къоркъагъан зат – гиччи ширкъ». Асгьабалар: «Гиччи ширкъ де недир, гьей Аллагьны Элчиси?» –  деп сорагъанда, Пайхаммарыбыз булай жавап берген: «Гёземелик» (этеген амалланы гёземелик учун этмек). Къыяматгюн Аллагьу таала гьар бир амалгъа тийишли жазасын берегенде, шолайлагъа айтажакъ: «Дюньяда этген амалланы ким учун этген бусагъыз, шолагъа барыгъыз» (Агьмад).

Авсну уланы Шаддад деген асгьаба булай айта: «Мен бир керен Пайхаммарыбызны йылай туруп гёрдюм. Мен айтдым: «Сиз неге йылайсыз, гьей Аллагьны Элчиси ?» Ол магъа: «Гертиден де, мен уьмметим ширкъ этерден къоркъаман. Тек олар ханчлагъа, яда гюнге, яда айгъа, яда ташгъа ибадат этмес, тек амалланы гёземеликге этежек», – деди (Ибн Мажагь, Гьаким).

Пайхаммарыбыз гёземелик этилерден шонча да бек къоркъагъан болгъан. Бизге де шолай къоркъма герек этеген ибадатыбыз бузулмайгъан кюйде.

Шу ерде эсгерме сюемен тазият бар абзарда болагъан ишлени. Бу гюнлерде адам оьлген ерде бизин адамларыбыз оьзлеге кёп гюч этелер. Аллагь рази боламы яда болмаймы, оьлюге пайда боламы яда болмаймы, онда гьайы болмай. Адамлар не айтажакъ деп, къыйышагъанны да, къыйышмайгъанны да этелер. Бусурман болгъан сонг шолай затланы этме ярамай. Садагъа бермегиз деп бирёв де айтмай, тек садагъаны береген тийишли адамлар бола, шолагъа беригиз, оьзюгюзге гюч этмегиз борчгъа акъчалар алып, тепсилени тойларда йимик тюрлю-тюрлю ашлардан салып. Тазиятны тазият йимик юрютме тюше. Аллагь рази болагъан кюйде юрюмеге Аллагь бизге кёмек этсин.

АРСЛАНАЛИ ГЬАЖИ МОЛЛАЕВ,

ЯХСАЙ ЮРТНУ ИМАМЫ

Самые интересные статьи «ИсламДага» читайте на нашем канале в Telegram.